De effecten op het weerstandsvermogen

De stand van het harde weerstandsvermogen per 1 januari 2025 is € 91,9 miljoen, zoals vastgesteld in het MPGA 2025/Programmarekening 2024.

Op basis van de prognoses van kosten en opbrengsten over de jaarschijf 2025, de begrote eindwaardes van de grondexploitatie per 1 januari 2026 en de herijkte risico’s is de verwachte winstneming over 2025 berekend. De wijze waarop we dit moeten doen is voorgeschreven in de BBV, naar rato van de voortgang van projecten. Deze geprognotiseerde winstneming bedraagt € 15,1 miljoen. Van deze winstneming blijft voorzichtigheidshalve € 9,9 miljoen gereserveerd in het weerstandsvermogen (grondexploitaties met een voortgang kleiner dan 50%), conform de door de raad daarover vastgestelde richtlijnen. Dat is verderop bij de post “eerder vastgestelde bestemmingen” zichtbaar.

De voorzieningen voor negatieve grondexploitaties groeit ten opzichte van programmarekening 2024 met € 1,2 miljoen. Dat heeft onder andere te maken met de nieuwe grondexploitatie Youri Ergorovweg. Deze grondexploitatie is verlieslatend waardoor een voorziening dient te worden getroffen van € 0,6 miljoen. Verder wordt een voorziening gevormd voor een tweetal projecten (Delfstraat en de binnendijkse jachthaven) in de voorbereidingsfase van € 0,8 miljoen, omdat de gemaakte kosten van deze projecten langer dan 5 jaar zijn geactiveerd. Wanneer beide projecten omgezet worden naar een grondexploitatie dan kan de voorziening weer vrijvallen.

bedragen x € 1 miljoen

Bij de voorziening MVA-gronden is vooralsnog geen mutatie. Voor een tweetal gebieden wordt wel verwacht dat we gronden in exploitatie gaan nemen, te weten: Kruidenwijk-zuidoost ten behoeve van sociale woningbouw en de realisatie van een tijdelijke school op Twentsekant. Omdat de werkzaamheden van beide projecten nog niet volledig zijn uitgekristalliseerd worden de financiële mutaties niet bij deze PB 2026 verwerkt maar pas bij het MPGA 2026.

bedragen x € 1 miljoen

De Gemeente Almere voert ook facilitair grondbeleid. Dit houdt in dat wij de transformatieplannen op gronden van derden toetsen en begeleiden. In principe kunnen de door gemeente gemaakte kosten die direct verband houden met de projecten worden verhaald bij de initiatiefnemers. Hiervoor gebruiken wij voorschotovereenkomsten, intentieovereenkomsten en anterieure overeenkomsten. Als gemeente lopen wij het risico dat we niet de volledige kosten kunnen verhalen bij de initiatiefnemers. Dit komt door verschillende oorzaken. Het huidige risico van niet-verhaalbare kosten wordt ingeschat op € 2,6 miljoen. Er is hiervoor in de reserve ruimtelijke ontwikkeling onvoldoende dekking beschikbaar, daarom is een bijdrage vanuit het weerstandsvermogen van € 1,4 miljoen aan deze reserve noodzakelijk.

Dit betreft o.a. een afboeking van de kosten van de haalbaarheid studie en verkenningen voor de verplaatsing van een supermarkt van € 0,2 miljoen. Deze kosten kunnen niet worden betrokken bij het vervolg proces en dienen te worden afgeboekt. De afboeking wordt gedekt door een eerder getroffen voorziening. Verder zijn er kosten gemaakt voor de implementatie van de kadernota grondbeleid en de uitwerking van een risicomodel voor de grondportefeuille van € 0,1 miljoen. Als laatste mutatie is een bijdrage van Groen/Blauw van € 0,7 miljoen voor het aanleggen van bruggen in natuur gebieden. Dit betreft 2/3 deel van de totale bijdragen. Het laatste deel (1/3) wordt in 2026 ontvangen en toegevoegd aan het weerstandsvermogen.

Het bedrag van de eerder vastgestelde bestemmingen is toegenomen ten opzichte van de Programmarekening 2024 met € 9,9 miljoen. Dit is het saldo van toename van de winstreservering voor grondexploitaties met een realisatiepercentage van de opbrengsten lager dan 50%. De al gereserveerde winst van deze projecten houden we voorzichtigheidshalve nog vast in het weerstandsvermogen van het grondbedrijf, en wordt nog niet afgedragen aan de algemene dienst. Op basis van de voortgang van projecten verwachten we dat een deel hiervan in 2026 zal vrijvallen, door één of meerdere projecten die dan over de 50% gaan. Dit kan dan ingezet worden om het nu verwachte tekort op te vangen.

De risico’s van de negatieve grondexploitaties zijn toegenomen met € 0,6 miljoen ten opzichte van de stand bij de Programmarekening 2024. Dit is voornamelijk toe te schrijven aan de risico’s van de nieuwe grondexploitatie Youri Egorovweg.

In de grondexploitaties is de afzet van gronden opgenomen op basis van realistische, maar wel ambitieuze verwachtingen. Zo wordt gewerkt aan voortdurende versnelling van de woningproductie en verhoging van de afzet van bedrijventerreinen. Maar zeker is dat niet: de kans bestaat dat ergens in de komende tien jaar een omslag komt.
Als financiële achtervang wordt in het weerstandsvermogen daarom rekening gehouden met de effecten van het eerder beschreven ‘voorzichtig scenario’. Daarin houden we rekening met lagere grondverkopen en een hogere rente. De reserve in het harde vermogen om dit risico op te vangen in de negatieve grondexploitaties bedraagt € 9,7 miljoen en is daarmee iets lager dan bij het MPGA 2025, toen de reserve € 9,8 miljoen bedroeg.

Volgens externe onderzoek over specifieke bedrijven in Almere is er behoefte voor circa 80 hectare bedrijventerrein. De grondportefeuille omvatte een hogere aantal hectare voor specifieke bedrijventerreinen, waardoor afzetrisico ontstond. Door de afzet van bedrijventerreinen in de afgelopen jaren is het aanbod nu onder 80 hectare gedaald. Hierdoor kan de reservering van € 1,5 miljoen vrijvallen.

Na de zomer 2025 heeft de Raad een (gewijzigd) voorstel ontvangen voor de ontwikkeling Zuidoever Weerwater Almere. Onderdeel hiervan is de realisatie van fase 1 van de High Tech Campus. Die campus moet zorgen voor nieuwe banen, samenwerking met onderwijsinstellingen en een sterkere economische positie voor Almere. Voor de uitvoering van de eerste fase is vooruitlopend op de nog op te stellen grondexploitatie een risicoreservering nodig van € 7,2 miljoen.