Ambitie

De gemeenteraad heeft in 2023 de Veiligheidsagenda 2023 – 2026 vastgesteld. Hiermee is voor de komende vier jaar richting gegeven aan onze veiligheidsaanpak en ambities. Het doel is dat Almere een veilige stad blijft om in te wonen, werken en verblijven. Wij bereiken dit door te werken aan de vijf vastgestelde thema’s uit de Veiligheidsagenda 2023 – 2026. Het gaat hierbij om:

• het voorkomen en tegengaan van georganiseerde ondermijnende criminaliteit;
• het bevorderen van de digitale veiligheid;
• het behouden van veilige wijken;
• het inzetten op het voorkomen en tegengaan van maatschappelijke onrust, polarisatie en radicalisering;
• het borgen en versterken van de lokale en regionale crisisbeheersing.

Het ‘Uitvoeringsplan Veiligheidsagenda Almere 2023 – 2026’ geeft op basis van concrete effectindicatoren per thema invulling aan onze doelstellingen.

Veiligheidsagenda 2027 – 2030

Wij geven in 2026 invulling aan de nieuwe Veiligheidsagenda voor de periode 2027 – 2030. Dit is een intensief en langdurig proces, waarbij vele interne en externe partners betrokken worden om de (nieuwe) thema’s ambities en doelstellingen te formuleren. Dit betekent dat eind 2026 duidelijk is op welke thematiek in de komende vierjarige periode ingezet gaat worden om onze stad veilig te houden.

Excessief geweld

De afgelopen jaren is het aantal explosies enorm toegenomen. Met name op het gebied van ondermijning en jeugd ligt hier een grote opgave. Ook zien we een trend van toenemend (excessief) groepsgeweld onder jongeren. Wij willen op dit onderwerp de samenwerking met onze partners verder versterken en doorontwikkelen. We blijven op bestuurlijk en ambtelijk niveau inzet plegen in het landelijk Offensief tegen Explosies en uitvoering geven aan de Almeerse aanpak tegen explosies.

Intensivering Wet Bibob

Begin 2025 is gestart met het opstellen van een nieuw Bibob-beleid. Dat moet het mogelijk maken om de beschikbaar gestelde incidentele middelen te benutten voor een impuls op de toepassing van de Wet Bibob, als instrument tegen ondermijning. Wij beginnen in 2026 met een uitgebreide risico gestuurde toepassing van de Wet Bibob in Almere. Mede op basis van een in de Algemene plaatselijke verordening te implementeren  exploitatievergunningstelsel. Dit betekent ook dat in 2026 onderbouwde keuzes worden gemaakt over de branches en domeinen waarop een (intensievere) toepassing van de Wet Bibob gaat plaatsvinden.

Preventie met Gezag

Wij nemen sinds 2024 deel aan het landelijk programma Preventie met Gezag. Vanuit de Rijksoverheid zijn middelen toegekend om extra inzet te realiseren op het voorkomen en/of tegengaan van jeugdcriminaliteit. In 2025 is de uitvoering van alle interventies binnen het programma Preventie met Gezag van start gegaan. De combinatie van de snelle groei van de stad, stedelijke kwetsbaarheden en veel risicofactoren bij jongeren onderstreept de noodzaak voor een langdurige, stevige en gezamenlijke inzet van preventie- en gezagspartners om jeugdcriminaliteit effectief tegen te kunnen gaan. De aard van de problematiek vraagt om een voortzetting van het programma Preventie met Gezag. Daarom hebben wij een vervolgaanvraag bij het Rijk ingediend voor de periode 2026-2029 en gaan wij de komende jaren samen met onze partners blijvend inzetten op een duurzame aanpak.

We nemen de handhavers in gemeentelijke dienst

Eind 2024 is besloten om de handhavers van team Toezicht en Handhaving Openbare Ruimte (THOR) per 1 maart 2026 in gemeentelijke dienst te nemen. Het college vindt het belangrijk om als gemeente een goede werkgever te zijn. Een gemeentelijk dienstverband hoort daarbij, omdat het bijdraagt aan het gevoel van werkzekerheid en verbondenheid met de gemeente. Daarnaast biedt een gemeentelijk dienstverband ook meer mogelijkheden bij voor doorontwikkeling van taken in de toekomst.
Wij regelen met de partij waar de boa's nu bij in dienst zijn alle vereiste zaken, zodat de overname per 1 maart 2026 zo goed mogelijk plaatsvindt.

Wijkboa’s

Gemeentelijke boa’s van Handhaving en Toezicht Openbare Ruimte werken roulerend gebiedsgericht.  Voor vaste wijkboa’s, die het gezicht zijn in de wijk, zijn budgetten niet toereikend. We schatten in dat daarvoor minimaal 8 fte  meer capaciteit nodig is.
Wij brengen de benodigde groei van handhaving en toezicht in 2026 opnieuw in beeld, zodat het voor een volgend bestuur mogelijk is om keuzes kan maken over de inzet van Wijkboa’s.

Gezond (mee)groeien van handhaving en toezicht

Groei van de stad moet gezond gebeuren. Dat betekent dat niet alleen voorzieningen mee moeten groeien, maar ook de beschikbare capaciteit en kwaliteit van onze toezicht en handhavingsteams.

Met de groei van de stad groeit ook het aantal meldingen openbare ruimte en het aantal handhavingsverzoeken in de bebouwde omgeving. In 2025 zette de groei van het aantal meldingen bij team Toezicht en Handhaving Openbare Ruimte door tot meer dan 1.000 meldingen per maand. De capaciteit van handhaving en toezicht is niet toereikend om dit aantal meldingen op het gewenste niveau af te handelen. Ook is het geld dat beschikbaar is voor het opruimen van voer- en vaartuigen uit de openbare ruimte niet toereikend. Op steeds meer gebieden moeten we keuzes maken, die ten koste gaan van onze ambities en dienstverlening.

In deze programmabegroting is voor het eerst autonome groei van handhavingskosten opgenomen. Dit geldt echter niet voor het Toezicht Handhaving Openbare Ruimte. Gezond meegroeien betekent dat er meer nodig is voor Toezicht en Handhaving Openbare Ruimte en ook voor gebouwde omgeving is meer nodig om wettelijke taken adequaat te blijven uitvoeren. Dit is onderdeel van het in kaart brengen van de benodigde groei in 2026, zoals genoemd onder het kopje Wijkboa’s.

VTH-Koers op duurzaamheid

Het benutten van vergunnings-, toezichts- en handhavingstaken (VTH-taken) voor het bereiken van duurzaamheidsdoelstellingen is van wezenlijk belang om de uitdagingen van bijvoorbeeld klimaatverandering op en aan te pakken. Vanuit (aankomende) wet- en regelgeving zijn de VTH duurzaamheidsaspecten geïnventariseerd. We noemen dit de VTH-koers op duurzaamheid. Deze koers bestaat uit een uitwerking van onderwerpen die in het kader van VTH-taak kunnen en/of moeten worden uitgevoerd. Deze onderwerpen sluiten aan op de zes interventies (energie, mobiliteit, circulair, voedsel, ecologie en klimaatadaptatie) van de Almeerse duurzaamheidsambities. Via de voortgangsrapportage van de uitvoerings- en handhavingsstrategie Omgevingswet monitoren we jaarlijks de voortgang en bepalen wat er nodig is voor het jaar dat volgt.

Het doel is om nieuwe wetten, regels en beleid op het gebied van duurzaamheid tijdig te implementeren in het werk van VTH. Daarom hebben we besloten om  2 fte aan extra formatie in te zetten. Deze formatie benutten we om meer impact te kunnen hebben in de stad op dit vlak. De extra impuls wordt gefinancierd door het Rijk.

Leges omgevingswet en woningbouw

De verwachting is dat in 2026 de versnelling van woningbouw effect gaat hebben op de legesinkomsten. In de afgelopen twee jaar bleven de inkomsten echter achter op de prognose. Dit heeft te maken met het achterblijven van grote bouwprojecten en invoeringskosten van de Omgevingswet. In 2026 gaan we onderzoeken of de legestarieven onder de nieuwe Omgevingswet aangepast dienen te worden aan de beleidskeuzes die de afgelopen jaren gemaakt zijn en aan ervaringen met leges onder de nieuwe Omgevingswet. De uitkomsten van dit onderzoek worden betrokken bij het opnieuw vaststellen van de leges voor 2027 in de Programmabegroting 2027.

Het doel is om structureel kostendekkend op vergunningen, toezicht en handhavingstaken een bijdrage te leveren aan bouwopgaven in de stad. De resultaten van 2025 geven ons aanleiding om nader te onderzoeken wat de structurele effecten van de Omgevingswet zijn.

Doelstellingen

• We stellen de Veiligheidsagenda 2027-2030 op.
• We breiden de toepassing van de wet Bibob uit.
• We nemen de boa's per 1 maart 2026 bij ons in vaste dienst. Dit bereiden we zorgvuldig voor met de huidige werkgever.
• Wij brengen de benodigde groei van handhaving en toezicht in 2026 opnieuw in beeld, onder andere ten behoeve van de mogelijkheid tot het inzetten van wijkboa's.
• We onderzoeken wat het structurele effect van de Omgevingswet zijn op de kostendekkendheid van onze leges.